5 Ekim 2025 In Miras Hukuku

Vasiyetname Çeşitleri ve Geçerlilik Şartları: Mirasbırakanın Son Sözleri

 

Vasiyetname, mirasbırakanın ölümünden sonra geçerli olacak arzularını içeren, tek taraflı ve kişiye sıkı sıkıya bağlı bir hukuki işlemdir. Mirasbırakan, herhangi bir rızaya gerek duymadan, ölümüne kadar vasiyetnamesini serbestçe geri alabilir veya değiştirebilir.

Türk Medeni Kanunu’nda (TMK) geçerli kabul edilen ölüme bağlı tasarruf şekilleri (miras sözleşmesi ve vasiyetname) sınırlı sayı ilkesine tabidir. TMK, üç tür vasiyetname şeklini tanımıştır: Resmî, El Yazılı ve Sözlü.

 

Vasiyetname Yapma Ehliyeti Şartları

Vasiyetname hazırlamak için mirasbırakanın tasarruf anında şu şartları taşıması gerekir:

  1. Ayırt Etme Gücü (Temyiz Kudreti): Vasiyetname hazırlanırken kişinin akli melekelerinin yerinde olması zorunludur.
  2. Yaş: Ayırt etme gücüne sahip olmakla birlikte, kişinin on beş yaşını doldurmuş olması (on altı yaşından gün almış olması) gerekir (TMK m. 502).

 

  1. Resmî Vasiyetname

Resmî vasiyetname, iki tanığın katılımıyla bir resmî memur tarafından düzenlenir. Bu memur, sulh hâkimi, noter veya kanunla bu yetkiyi almış diğer görevliler olabilir.

  • Hukuki Güvenlik: Resmî vasiyetname, resmî belge niteliğinde olduğu için en kuvvetli delil niteliğine sahiptir. Memur tarafından aslı saklandığı için kaybolma ve tahrif edilme riski yoktur.

Düzenleme Şekilleri:

Şekil Kimler İçin Uygundur? Merasim Özelliği
Okunarak ve İmzalanarak Okuma yazma bilen herkes Mirasbırakan okur, imzalar ve iki tanık huzurunda bunun son arzuları olduğunu beyan eder. Tanıkların içeriği bilmesine gerek yoktur.
Okunmadan ve İmzalanmadan Okuma yazma bilmeyen (veya bedensel engelli) kişiler Memur, vasiyetnameyi iki tanık huzurunda yüksek sesle mirasbırakana okur. Mirasbırakan, bunun son arzuları olduğunu beyan eder.

Önemli Kural (İşlemde Birlik): Resmî vasiyetname merasiminde (yazma, okuma, beyan ve imzalama) tüm işlemlerin birbiri ardına, kesintisiz ve tek bir bütün olarak (unitas actus) yapılması şarttır.

 

 

  1. El Yazılı Vasiyetname

El yazılı vasiyetname, herhangi bir resmî memura veya merasime ihtiyaç duymaksızın, mirasbırakanın kendi başına düzenlediği ve en yüksek gizlilik imkânı sağlayan vasiyetname türüdür.

 

Geçerlilik Şartları (Hepsi Zorunludur):

  1. Baştan Sona El Yazısı: Metnin tamamı, daktilo veya bilgisayar kullanmaksızın, mirasbırakanın kendi el yazısıyla yazılmalıdır.
  2. Düzenleme Tarihi: Metin, yapıldığı yıl, ay ve günü içermelidir. Bu, mirasbırakanın o anki ehliyet durumunu ve birden fazla vasiyetname varsa geçerli olanı belirlemek için kritik öneme sahiptir.
  3. İmza: Mirasbırakanca bizzat el yazısıyla imzalanması gerekir. Güvenli elektronik imza, mühür veya parmak izi bu şartı karşılamaz.

Saklanma: El yazılı vasiyetname, kaybolma veya tahrif edilme riskine karşı bir önlem olarak, noter veya sulh hâkimine saklanmak üzere bırakılabilir; ancak bu, geçerlilik şartı değildir.

 

 

  1. Sözlü Vasiyetname: İstisnai ve Geçici Yöntem

Sözlü vasiyetname, yakın ölüm tehlikesi, ulaşımın kesilmesi, savaş gibi olağanüstü durumlar yüzünden diğer vasiyetname türlerini yapma imkânının bulunmadığı hallerde başvurulan istisnai bir şekildir.

 

Geçerlilik Şartları:

  1. Olağanüstü Hal: Mutlaka kanunda sayılan veya benzeri olağanüstü bir durumun varlığı gerekir.
  2. Beyan: Mirasbırakan, son arzularını iki tanığa aynı anda anlatır ve onlara bu beyanı yazma görevini yükler.
  3. Belgeleme ve Mahkemeye Tevdi: Tanıklar, vakit geçirmeksizin:
    • Son arzuları hemen yazarak imzalar ve Sulh/Asliye Hukuk Mahkemesi’ne verirler VEYA Doğrudan mahkemeye başvurarak, beyanları bir tutanağa geçirirler.

Hükümden Düşme: Sözlü vasiyet geçici bir hükümdür. Mirasbırakan için sonradan diğer şekillerde vasiyetname yapma olanağı doğarsa, bu tarihin üzerinden bir ay geçince sözlü vasiyet kendiliğinden hükümden düşer.

 

Vasiyetnamelerin İptali (Geçersizlik Halleri)

Vasiyetnameler, sıkı şekil şartlarına tabidir. Kanunda belirtilen bu şartlara veya mirasbırakanın iradesine aykırılık bulunursa, vasiyetnamenin iptali davası açılabilir.

 

Başlıca İptal Sebepleri (TMK m. 557):

  • Ehliyetsizlik: Mirasbırakanın vasiyetname yapma ehliyetinin (ayırt etme gücü veya yaş) bulunmaması.
  • İrade Bozuklukları: Tasarrufun yanılma, aldatma (hile) veya korkutma (zorlama) sonucunda yapılmış olması.
  • Şekil Eksikliği: Kanunda öngörülen (yukarıda belirtilen) şekil şartlarına uyulmaması.

 

 

Hukuki Destek İhtiyacı: Vasiyetnamelerin en ufak bir şekil eksikliği veya irade sakatlığı nedeniyle iptal riski bulunur. Mirasbırakanın son arzularının hukuki güvenlik içinde yerine getirilmesi ve olası iptal davalarına karşı güçlü bir zemin oluşturulması için resmî vasiyetname düzenleme süreçlerinde uzman bir hukuk bürosundan destek almanız en doğru yaklaşımdır.

Vasiyetname düzenleme, iptal davası ve miras hukukundan doğabilecek hakların planlaması konularında detaylı bilgi için büromuzla iletişime geçebilirsiniz.